DEN HELDER - Commissaris van de Koning Arthur van Dijk bezocht woensdag 2 maart een taalschool en asielzoekerscentrum in Den Helder. Daar sprak hij met leerlingen en bewoners over hun ervaringen en dromen voor de toekomst.


De leerlingen van taalschool de Schakel aan Zee kijken nieuwsgierig op vanachter hun laptop wanneer commissaris van de Koning Arthur van Dijk het klaslokaal binnenloopt. Burgemeester Jan de Boer en wethouder Tjitske Biersteker-Giljou van Den Helder volgen op de voet. “Weten jullie nog wie dit zijn?”, vraagt de juf aan de leerlingen, die op verzoek snel hun oortjes uitdoen. Het blijft angstvallig stil. “Ik heb vanochtend nog een foto laten zien”, probeert de juf hen te herinneren. Dan daagt er opeens iets bij de jongen in de hoek. “Die met die ketting, is dat niet de burgemeester?”

Droom

Op de taalschool zitten momenteel zo’n 160 leerlingen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar met maar liefst 26 verschillende nationaliteiten. 90 procent woont in een asielzoekerscentrum. De meesten weten nog niet of ze in Nederland mogen blijven. “Het belangrijkste is een veilige thuishaven creëren en de Nederlandse taal leren”, zegt directeur Ria Peters. “Na een paar weken merk je ook echt verschil. Dan gaat de jas uit en rugzak af.” Na 1 tot 3 jaar stromen de leerlingen met een verblijfstatus door naar de havo, het mbo of het hbo. Peters: “Maar het gebeurt helaas ook regelmatig dat leerlingen met hun gezin worden uitgezet en plotseling zijn verdwenen met bestemming onbekend.”

Ondanks hun onzekere status hebben de leerlingen de grootste ambities. “Wat is jullie droom?”, vraagt Van Dijk tijdens een gesprek met leerlingen in kleinere kring. De 15-jarige jongen tegenover de commissaris weet het zeker: hij wordt advocaat, net als zijn vader. Zijn buurman werkt graag met zijn handen en denkt aan een carrière als fietsenmaker. Het meisje aan de hoek van de tafel gaat naar het hbo, en wil iets doen met mode. Maar ook voor de twijfelende leerling is ruimte. Eén meisje weet nog niet wat ze wil. Daar herkent Van Dijk zich in: “Ik wist ook heel lang niet wat ik wilde worden. De taalschool is in ieder geval een geweldig startpunt om een mooie toekomst op te bouwen.”

Groene vingers

Na een relatief rustige periode, door toedoen van corona, is de instroom vluchtelingen na de zomer van 2021 flink toegenomen. Dat merkt zowel de taalschool, waar ze opeens 17 nieuwe leerkrachten moesten aannemen, als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Asielzoekerscentrum Nieuweweg, waar veel van de leerlingen wonen, is op een paar minuten afstand. Als voorzitter van de Provinciale Regietafel Asiel en Immigratie is de commissaris nauw betrokken bij de opvang en plaatsing van asielzoekers in Noord-Holland.

Aan de voorkant van het gebouw wachten 2 bewoners – een getrouwd stel uit Syrië – de commissaris, burgemeester en wethouder op. Met enige trots laten ze ‘hun moestuin’ zien. “Hier verbouwen we in de zomer de lekkerste groenten, die we via een kraampje aan de weg delen met voorbijgangers”, vertelt de man in het Engels. Toegegeven, de grootste eer gaat naar zijn vrouw, zij heeft tenslotte de groene vingers. Hun 2 kinderen van 8 en 11 jaar gaan met plezier naar de taalschool. “Ze leren de taal zo snel. Ze lijken wel een spons”, aldus de trotse vader. Het gezin is nog in afwachting van een verblijfstatus.

Vrijheid

Commissaris Van Dijk zit samen met vertegenwoordigers van het COA, het ministerie van Justitie en Veiligheid en burgemeesters uit de 5 Noord-Hollandse veiligheidsregio’s (Amsterdam-Amstelland, Gooi en Vechtstreek, Kennemerland, Noord-Holland Noord en Zaanstreek-Waterland) om tafel om de nieuwkomers een dak boven het hoofd te bieden. “Waar gemeenten statushouders (asielzoekers met verblijfsvergunning, red.) toebedeeld krijgen, zijn we bij de asielopvang afhankelijk van de bereidheid van gemeenten”, licht de commissaris toe. “Den Helder is zo’n compassievolle gemeente die verantwoordelijkheid neemt. Niet alleen in het aantal asielzoekers dat ze opvangt, maar ook in de samenwerking en de inzet van betrokken partijen en vrijwilligers.”

Het is volgens de commissaris en het COA belangrijk meer rust te creëren in het opvangdossier. “Het COA is geen harmonica die we steeds kunnen indrukken en uittrekken afhankelijk van de aantallen vluchtelingen. We moeten leren van het verleden en afspraken maken zodat we voorbereid zijn op de nieuwe toestroom. Zeker gezien de huidige oorlogssituatie in Oekraïne.” Veel opvanglocaties zijn nu nog van tijdelijke aard, wat betekent dat ze in de loop van 2022 weer verdwijnen. Van Dijk: “Het tekort in de asielopvang is nog niet opgelost. We blijven elkaar nodig hebben om deze problematiek het hoofd te kunnen bieden. We doen een beroep op gemeenten om opvangplekken te realiseren, het liefst ook voor langere duur. Van onze eigen vrijheid kunnen we alleen genieten als we die kunnen delen met anderen.”